Status Terkini Kajian Lemon Law Dan Kerjasama Strategik Bank Negara Malaysia (BNM) Dan KPDN
PETALING JAYA, 15 OKTOBER 2024 – Kesukaran pengguna untuk membuat tuntutan tebus rugi (redress) bagi pembelian kenderaan bermotor disebabkan tafsiran pemilikan kenderaan di bawah Akta Sewa Beli 1967 (Akta 212) akan dapat ditangani melalui kerjasama strategik di antara Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Kos Sara Hidup (KPDN), Bank Negara Malaysia (BNM) dan institusi perbankan.
Akta 212 menakrifkan pemilikan kenderaan baharu adalah bank/institusi kewangan yang memberikan perkhidmatan pinjaman, manakala pembeli hanyalah penyewa kenderaan sehingga selesai pembayaran pinjaman. Ini menyukarkan Tribunal Tuntutan Pengguna Malaysia (TTPM) membuat keputusan yang memihak kepada pembeli.
Susulan daripada kerjasama KPDN dan BNM, pada 2 September 2024, BNM telah mengarahkan institusi perbankan untuk melaksanakan beberapa inisiatif sebelum 3 Disember 2024. Antaranya adalah mewujudkan prosedur operasi standard (SOP) untuk memproses permohonan surat persetujuan (consent letter) daripada pengguna.
Consent letter daripada pihak bank/institusi kewangan yang memberikan kemudahan pinjaman dan pemilik kenderaan sah di bawah Akta 212 ini boleh digunakan oleh pengguna yang membeli kenderaan melalui pinjaman untuk membuat tuntutan tebus rugi di Tribunal Tuntutan Pengguna Malaysia (TTPM) bagi kenderaan bermotor baharu yang rosak dan tidak dapat dibaiki.
Pada masa yang sama, institusi perbankan juga telah diminta untuk menubuhkan unit dalaman khusus untuk menerima dan memproses sebarang permohonan surat persetujuan daripada pengguna. Inisiatif ini merupakan salah satu daripada dua strategi interim yang dilaksanakan oleh KPDN untuk melindungi hak pengguna berkaitan hak tebus rugi sebelum kerangka perundangan baharu berhubung Lemon Law dimuktamadkan.
Selain itu, strategi interim kedua adalah Penubuhan Pasukan Rundingan Khas Berkaitan Aduan Kenderaan Bermotor di KPDN. Ia berfungsi sebagai pemudah cara bagi aduan pengguna berkaitan kenderaan bermotor di Malaysia bagi pengguna yang membeli kenderaan baharu.
Kaedah rundingan yang digunakan adalah kaedah rundingan ‘Tripartite’ antara Kementerian, pembeli kereta dan pengedar/pengilang. Bermula 1 Jun 2024 sehingga 30 September 2024, sebanyak 16 aduan di bawah Pasukan ini telah diterima dan disiasat oleh Pasukan Rundingan Khas Berkaitan Aduan Kenderaan Bermotor ini.
Dua strategi interim ini merupakan inisiatif intervensi oleh Kerajaan bagi memastikan pengguna mempunyai akses kepada medium penyelesaian yang adil dan berkesan. Melalui perundangan sedia ada, pengguna kenderaan terpakai mempunyai platform untuk menuntut hak mereka melalui kaedah tuntutan tebus rugi yang boleh disalurkan kepada Tuntutan Tribunal Pengguna Malaysia (TTPM).
Pengguna boleh mendapatkan penyelesaian terhadap masalah yang dihadapi, selaras dengan prinsip perlindungan pengguna dalam perundangan Malaysia. Pada tahun 2024, mulai bulan Januari hingga bulan Ogos tahun 2024, KPDN telah menerima 114 jumlah pemfailan tuntutan tebus rugi bagi kenderaan baharu di TTPM, manakala sebanyak 187 pemfailan bagi tuntutan kenderaan terpakai.
Pada masa yang sama, kajian berkenaan pelaksanaan Lemon Law kini telah berada di fasa akhir dan Kementerian dijangka akan memuktamadkan keputusan dasar berdasarkan input serta syor kajian menetapkan hala tuju pewujudan rangka kerja perundangan bersesuaian bagi memperkukuhkan hak pengguna dalam masa terdekat. Antara cadangan perundangan yang dikenal pasti bersesuaian melalui kajian ini adalah penambahbaikan kepada perundangan sedia ada atau pewujudan perundangan baharu Lemon Law.
KPDN sedang mengkaji pelaksanaan serta penguatkuasaan perundangan berkaitan Lemon Law di Malaysia. Lemon Law adalah satu undang-undang yang menyediakan hak tebus rugi (redress) kepada pembeli kenderaan bermotor dan barangan pengguna lain untuk mendapatkan remedi terhadap produk yang berulang kali rosak dan gagal memenuhi standard kualiti dan prestasi. Remedi yang boleh dituntut oleh pengguna atau pembeli di bawah Lemon Law ini adalah melibatkan pembaikan, penggantian, pengurangan harga atau pembayaran balik.
Di Malaysia, peruntukan perundangan bercirikan Lemon Law berkaitan hak tebus rugi pengguna terhadap pembekal atau pengilang sekiranya barangan yang dibekalkan gagal mematuhi gerenti yang ditetapkan telah termaktub dalam Akta Perlindungan Pengguna 1999 [Akta 599] di bawah kawal selia Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Kos Sara Hidup (KPDN). Antara peruntukan di bawah Akta 599 yang berkaitan dengan Lemon Law adalah:
- Bahagian V : Seksyen 31 – 38 (Gerenti Berkenaan Dengan Pembekalan Barang);
- Bahagian VI : Seksyen 39 – 49 (Hak Terhadap Pembekal Berkenaan Dengan Gerenti Dalam Pembekalan Barang); • Bahagian VII : Seksyen 50 – 52 (Hak Terhadap Pengilang Berkenaan Dengan Gerenti Dalam Pembekalan Barang); dan • Bahagian XII : Seksyen 85 – 122 (Tribunal Tuntutan Pengguna).
Selain daripada Akta 599 ini, terdapat beberapa akta lain yang berkaitan dengan kerangka perundangan Lemon Law di Malaysia yang juga menawarkan perlindungan kepada pengguna. Antaranya ialah Akta Kontrak 1950 [Akta 136], Akta Jualan Barangan 1957 [Akta 382] dan Akta Sewa Beli 1967 [Akta 212].
Sebagai usaha memberikan perlindungan yang komprehensif dan menyeluruh kepada pengguna dan pada masa sama untuk memastikan tidak menjejaskan industri automotif negara, kajian perundangan berkaitan Lemon Law di Malaysia sedang dijalankan yang bermatlamat untuk menetapkan hala tuju pewujudan rangka kerja perundangan yang baharu bagi memperkukuhkan hak tebus rugi pengguna.
Pelaksanaan kajian ini pada dasarnya telah menepati tempoh masa yang dihasratkan oleh Kementerian (bermula Jun sehingga September 2024). Mesyuarat Jawatankuasa Teknikal Kajian Perundangan Berkaitan Lemon Law telah mengarahkan pasukan perunding untuk membuat komponen kajian tambahan berkaitan beberapa cadangan baharu dan mengemukakan kajian penuh pada bulan November tahun ini.
Setakat bulan September tahun ini, kajian berkaitan Lemon Law telah melaksanakan usaha berikut:
▪ Sesi temu bual mendalam bersama pemegang taruh dan pemain industri;
▪ Sesi khas bersama Department of Trade and Industry Phillipines (DTI).
▪ Beberapa siri Focus Group Discussion (FGD) dengan pihak berkepentingan; dan
▪ Pertemuan bersama NGO/NGI.
Selain melihat kepada cabaran utama pelaksanaan perundangan Lemon Law di Malaysia, kajian ini juga merangkumi aspek penanda aras amalan terbaik lima buah negara, iaitu Amerika Syarikat, Kanada, Filipina, Singapura dan Republik Korea yang boleh disesuaikan dengan pelaksanaan Lemon Law di Malaysia.
Melalui pendekatan ini, ia menunjukkan bahawa Kementerian sangat prihatin dan peka terhadap isu pengguna terutamanya berkenaan isu kerosakan kepada kenderaan yang baharu dan terpakai. Kementerian senantiasa mempergiatkan usaha untuk memperkasa hak pengguna untuk menuntut tebus rugi sekiranya mereka menerima kenderaan bermotor yang rosak dan tidak dapat dibaiki oleh pembekal/ penjual.
